Typy zabudowy mieszkalnej w Gminie Sianów
Przedstawiony tu przegląd miejscowości Gminy Sianów został opracowany na bazie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ” wykonanego na zlecenie Urzędu Gminy i Miasta Sianów w roku 2000 przez PPB „Norbud” z Koszalina. Ma on na celu udostępnienie mieszkańcom naszego regionu podstawowych informacji mówiących o historii ich miejscowości, położeniu, oraz kierunkach rozwoju w przyszłości. Prosimy o przysyłanie na adres pocztowy lub internetowy: urzad@sianow.pl swoich spostrzeżeń, uwag lub materiałów mogących poszerzyć naszą wiedze o regionie. Przy opracowaniu niniejszego studium wykorzystano materiały ewidencyjne i dokumentacje historyczne będące w posiadaniu Wojewódzkiej Służby Ochrony Zabytków (Delegatura w Koszalinie), z drukowanych materiałów źródłowych i literatury dotyczącej historii regionu .Podstawą analizy zasobów kulturowych, ich stanu zachowania i waloryzacji była inwentaryzacja przeprowadzona w terenie we wszystkich miejscowościach.
ARCHEOLOGIA
Na terenie miasta i gminy Sianów zaewidencjonowano 735 stanowisk archeologicznych. Należy przy tym podkreślić, że liczba stanowisk nie jest zbiorem zamkniętym; prezentuje jedynie stan wiedzy z grudnia 1999 roku. Największą ilość stanowisk stwierdzono w miejscowościach: Sierakowo Sławieńskie (94), Sieciemin (65), Szczeglino (44), lwięcino (43), Kamiszewice (41), oraz Sucha Koszalińska i Dąbrowa (po 38). Większość z nich to stanowiska wielokulturowe, zawierające nawarstwienia z różnych epok dziejowych. Łącznie w obrębie 735 stanowisk zewidencjonowano 1311 różnych form osadniczych. Pod względem pełnionej funkcji można wśród nich wyróżnić obozowiska (8), cmentarzyska płaskie i kurhanowe (36), osady (267), punkty i ślady osadnicze (991), znaleziska luźne (5), oraz skarby (3) i huty szkła (2). Pod względem chronologii największa liczba form osadniczych pochodzi z okresu nowożytnego (412), następnie z okresu wczesnego średniowiecza (195), późnego średniowiecza (180), okresu Kultury Pomorskiej (148), średniowiecza (125), oraz z Epoki Kamienia (118). Na okres kultury łużyckiej datowane są 62 formy osadnicze, na okres ogólnie pojętych „pradziejów” 52, wreszcie na okres rzymski 19 form osadniczych.Obszar Przymorza Koszalińskiego, obejmujący północną część gminy Sianów (Osieki Koszalińskie, aż po wieś Kleszcze) został zasiedlony najwcześniej w młodszym Dryasie lub na przełomie Dryas Preboreal, kiedy to pas nadmorski wolny był od pokrywy lądolodu skandynawskiego, a jego ówczesny klimat i warunki fizjograficzne zbliżone były do tundry strefy arktycznej. Wówczas dotarły tu grupy łowców schyłkowe – paleolitycznych, po których pozostały zabytki krzemienne. Przybycie tych społeczności miało charakter bardziej penetracyjny niż kolonizacyjny. Osadnictwo stałe pojawia się tu dopiero w okresie borealnym i atlantyckim. Wówczas to na teren Przymorza Koszalińskiego dotarły grupy mezolitycznej ludności z kręgu kultury komornickiej i najprawdopodobniej chojnicko – pieńkowskiej (grupy północnej). Społeczności te zasiedliły głównie brzegi jeziora Jamno, zakładając obozowiska na jego terasach, i pozostały tu aż do okresu brązu. Liczne ślady osadnictwa mezolitycznego pozwalają sądzić, iż dla potrzeb gospodarki opartej na eksploatacji środowiska wodno – leśnego był to region osadnicze bardzo atrakcyjny. Na ślady osadnictwa mezolitycznego i neolitycznego można natrafić w obniżeniach terenowych, pod warstwami torfów, co wiąże się ze zmianami klimatycznymi, zmianami poziomu Bałtyku. Postulować zatem należy podjęcie szerokich badań torfowisk w strefie litoralnej Pomorza, gdyż mogą one mieć wyjątkowe znaczenie dla rekonstrukcji najstarszego osadnictwa. Osiem obozowisk z epoki kamienia, zlokalizowanych na terenie wsi Osieki Koszalińskie i Kleszcze, należy objąć ochroną prawną.Obszar gminy Sianów jest terenem ciekawym pod względem osadnictwa. Liczne ślady pozostawiły tu ludy kultur łużyckiej i pomorskiej. Obok licznych osad, uwagę zwraca duża ilość cmentarzysk (aż 36!), niestety w większości nie przebadanych, a wśród nich zagadkowe skupisko kopców lub kurhanów w północnej części wsi Mokre.Wszystkie obozowiska, i cmentarzyska zakwalifikowane zostały do strefy „W I” ścisłej ochrony konserwatorskiej, natomiast osady pochodzące z różnych okresów chronologicznych z wyłączeniem okresu nowożytnego, zakwalifikowane zostały do strefy „W II”. Informacja o grodzisku w Gorzebądziu nie znalazła potwierdzenia w terenie podczas prowadzonych badań w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski, tym samym na terenie gminy Sianów nie stwierdzono istnienia grodzisk. Dużą część obszaru gminy Sianów porastają lasy, naturalny strażnik śladów przeszłości. Nie oznacza to jednak, iż obszary dzisiejszych zalesień nie były w odległej przeszłości miejscami osadnictwa. Należy o tym pamiętać przy okazji prowadzenia prac w obrębie obszarów leśnych, istnieje bowiem bardzo duże prawdopodobieństwo natrafienia i odkrycia dobrze zachowanych stanowisk archeologicznych.
